Có hai dung môi A và B hoàn toàn không tan lẫn vào nhau, phân thành hai lớp. Nếu có một chất tan X(rắn, lỏng, khí) có khả năng tan cả trong hai dung môi đó (chất tan không phân ly hay liên hợp) thì nồng độ của X trong A và của X trong B tuân theo định luật phân bố Nernst.
* Định luật phân bố Nernst
Năm 1890, Nernst đã tìm ra định luật: “Ở áp suất và nhiệt độ không đổi, tỷ số nồng độ chất tan trong hai dung môi không tan lẫn vào nhau là hằng số”.
(Nồng độ X trong A ): (Nồng độ X trong B) = K = const
K: hệ số (hằng số) phân bố, phụ thuộc vào áp suất, nhiệt độ, bản chất dung môi và chất tan, không phụ thuộc vào lượng tương đối của hai dung môi.
Ví dụ:ở 25oC hệ số phân bố của iot trong hệ clorofom – nước là 130 (hoặc nói cách khác, trong hệ nước – clorofom là 0,0074); hệ số phân bố của brom trong hệ cacbon đisunfua – nước là 80 (nói cách khác, trong hệ nước – đisunfua là 0,00125).
Dựa vào định luật phân bố người ta có thể tách chất tan ra khỏi dung dịch của nó nhờ thêm vào đó một dung môi thứ hai không tan trong dung môi thứ nhất nhưng hòa tan chất tan tốt hơn. Phương pháp này gọi là phương pháp chiết.
Phương pháp chiết được sử dụng rộng rãi trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp hóa học.
Dung môi chiết cần chọn sao cho nó phải không tan hoặc chỉ tan rất ít vào dung môi của dung dịch cần chiết và phải có hệ số phân bố càng cao càng tốt đối với dung môi này. Những dung môi thường được dùng để chiết các chất kém phân cực là dầu hỏa, xăng, benzen, ancol amylic, cacbon đisunfua, cacbon tetraclorua...
Sau khi đã chọn dung môi chiết thì cách tiến hành sự chiết cũng rất quan trọng. Đối với cùng một lượng dung môi chiết đã cho, hiệu suất chiết sẽ được nâng cao hơn nên tiến hành sự chiết nhiều lần bằng từng lượng nhỏ dung môi so với dùng toàn bộ trong một lần duy nhất.
Ví dụ, người ta tiến hành quá trình chiết như sau: thêm lần lượt từng lượng mới clorofom vào dung dịch iot trong nước, lắc mạnh và để yên một lúc. Khi hệ phân thành hai lớp rõ rệt thì chiết tách riêng từng lớp dung dịch iot trong clorofom ra. Bằng cách chiết nhiều lần bởi clorofom như vậy, người ta có thể tách lấy hầu hết lượng iot ra khỏi nước.
» Tin mới nhất:
» Các tin khác: