Mỗi một phương pháp giảng dạy dù cổ điển hay hiện đại đều nhấn mạnh lên một khía cạnh nào đó của cơ chế dạy-học hoặc nhấn mạnh lên mặt nào đó thuộc về vai trò của người thầy. Cho dù các phương pháp thể hiện hiệu quả như thế nào thì nó vẫn tồn tại một vài khía cạnh mà người học và người dạy chưa khai thác hết.

Chính vì thế mà không có một phương pháp giảng dạy nào được cho là lý tưởng. Mỗi một phương pháp đều có ưu điểm của nó do vậy người thầy nên xây dựng cho mình một phương pháp riêng phù hợp với mục tiêu, bản chất của vấn đề cần trao đổi, phù hợp với thành phần nhóm lớp học, các nguồn lực, công cụ dạy-học sẵn có và cuối cùng là phù hợp với sở thích của mình.

Theo tôi, phương pháp giảng dạy được gọi là tích cực nếu hội tụ được các yếu tố sau:

* Thể hiện rõ vai trò của nguồn thông tin và các nguồn lực sẵn có.

* Thể hiện rõ được động cơ học tập của người học khi bắt đầu môn học.

* Thể hiện rõ được bản chất và mức độ kiến thức cần huy động.

* Thể hiện rõ được vai trò của người học, người dạy, vai trò của các mối tương tác trong quá trình học.

* Thể hiện được kết quả mong đợi của người học.

Một trong những phương pháp giảng dạy tích cực mà tôi muốn giới thiệu trong bài viết này là phương pháp dạy học dựa trên vấn đề. Phương pháp này có thể được xem như một cách xây dựng tổng thể một đề cương giảng dạy hoặc là một trong những cách được người dạy áp dụng để xây dựng đề cương giảng dạy cho một môn học.

Phương pháp này ra đời và được áp dụng rộng rãi dựa trên những lập luận sau:

+ Sự phát triển như vũ bão của KHCN trong những thập niên gần đây, trái ngược với nó là khả năng không thể dạy hết cho người học mọi điều.

+ Kiến thức của người học thì ngày càng hao mòn từ năm này qua năm khác, cộng thêm là sự chêch lệch giữa kiến thức thực tế và kiến thức thu được từ nhà trường.

+ Việc giảng dạy còn quá nặng về lý thuyết, còn quá coi trọng vai trò của người dạy, chưa sát thực và chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế.

+ Tính chất thụ động trong học tập của người học so với vai trò truyền tải của người dạy còn cao khi mà số lượng người học trong một lớp ngày càng tăng.

+ Hoạt động nhận thức còn ở mức độ thấp so với yêu cầu của thực tế (ví dụ như khả năng đọc và khai thác một cuốn sách hoặc một công trình nghiên cứu).

+ Sự nghèo nàn về phương thức đánh giá người học, việc đánh giá còn quá nặng về kiểm tra khả năng học thuộc.

Chính vì những lý do trên mà phương pháp dạy học dựa trên việc giải quyết vấn đề xuất phát từ tình huống thực tế của cuộc sống, thực tế nghề nghiệp được xây dựng dựa trên những yêu cầu sau:

+ Phải có một tình huống cụ thể cho phép ta đặt ra được một vấn đề.

+ Các nguồn lực (trợ giảng, người hướng dẫn, tài liệu, cơ sở dữ liệu….) đều được giới thiệu tới người học và sẵn sàng phục vụ người học.

+ Các hoạt động phải được người học triển khai như đặt vấn đề, quan sát, phân tích, nghiên cứu, đánh giá, tư duy,…

+ Kiến thức cần được người học tổng hợp trong một thể thống nhất (chứ không mang tính liệt kê), điều đó cũng có nghĩa là việc giải quyết vấn đề dựa trên cách nhìn nhận đa dạng và chứng tỏ được mối quan hệ giữa các kiến thức cần huy động.

+ Phải có khoảng cách thời gian giữa giai đoạn làm việc trong nhóm và giai đoạn làm việc độc lập mang tính cá nhân.

+ Các hình thức đánh giá phải đa dạng cho phép chúng ta có thể điều chỉnh và kiểm tra quá trình sao cho không chệch mục tiêu đã đề ra.

Để đảm bảo mọi hoạt động có thể bao phủ được toàn bộ các yêu cầu trên, các bước tiến hành như sau:

Bước 1: Làm rõ các thuật ngữ và khái niệm liên quan

Bước 2: Xác định rõ vấn đề đặt ra

Bước 3: Phân tích vấn đề

Bước 4: Lập ra danh mục các chú thích có thể

Bước 5: Đưa ra mục tiêu nghiên cứu và mục tiêu học tập

Bước 6: Thu thập thông tin

Bước 7: Đánh giá thông tin thu được

Trong số các bước trên, người học thường gặp khó khăn trong việc phân tích vấn đề và tổng hợp các thông tin liên quan vấn đề.

» Tin mới nhất:

• Ý nghĩa của hàm cận biện trong kinh tế. (17/07/2022)
• Xây dựng phương trình vi phân trong thực tiễn (16/07/2022)
• Một số ví dụ về công thức gần đúng (12/07/2022)
• Doanh thu lớn nhất. (11/07/2022)
• Xác định hàm lượng Cl- trong nước máy (18/06/2022)

» Các tin khác:

• OPTIMIZATION (16/08/2014)
• BÀI TOÁN TỐI ƯU TRONG TOÁN CAO CẤP A1 (16/08/2014)
• Tản mạn về đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc Đại Học (15/08/2014)
• Bài giảng Tiếng Anh: Absolute maximum and minimum values (14/08/2014)
• Bài giảng Tiếng Anh: Maximum and minimum values (14/08/2014)
• BẢNG ĐIỂM LỚP MTH 102 SB-HÈ (30/07/2014)
• Đáp án đề thi kết thúc học phần môn toán A2 (18/06/2014)
• Đề thi KTHP Toán A2 (18/06/2014)
• STOKES’ THEOREM (16/06/2014)
• ĐỊNH LÍ STOKES (16/06/2014)