Như chúng ta đã biết, ấn tượng ban đầu luôn định hình cho một con đường để chúng ta đi tiếp. Vậy nên, bài giảng của buổi học đầu tiên ghóp phần không nhỏ cho chất lượng của quá quá trình học tập môn học. Để có một cuộc gặp mặt ấn tượng và hứa hẹn một mối quan hệ tốt đẹp cho môn học, theo tôi, người giảng viên nói chung và giảng dạy môn Toán C nói riêng cần có một sự chuẩn bị kỹ lượng với những nội dung thiết yếu sau:

1. Tổng quan khối kiến thức:

Việc tổng quan tất cả các khối kiến thức môn học cần đạt được là hết sức quan trọng. Nó giống như chúng ta vẽ phác thảo bức tranh mà các buổi học sau sẽ tô điểm cho bức tranh trở nên hoàn thiện. Vậy môn Toán C cần tổng quan những khối kiến thức gì và tổng quan như thế nào:

- Khối kiến thức hàm số: Cái tên gọi hàm số không có gì là xa lạ đối với các bạn sinh viên, nhưng hiểu về khái niệm hàm số lại là một vấn đề. Nếu như, ở chương trình Phổ thông, khái niệm hàm số được định nghĩa một cách rất toán học thì ở đây chúng ta cần đưa khái niệm hàm đến với các em một cách hết sức tự nhiên và thực tiễn. Chẳng hạn, Hàm là mối quan hệ giữ giá bán và lợi nhuận, là mối quan hệ giữa số năm và dân số, là một câu nói về giới thiệu thời tiết của một khu vực hay là đường điện tâm đồ.... Từ đấy người giảng viên nhấn mạnh sự xuất hết sức tự nhiên của hàm số trong thực tiễn. Chỉ cần có thế thôi thì Sinh viên cũng đã thấy được tầm quan trọng của hàm và ý nghĩa của việc nghiên cứu hàm. 

- Khối kiến thức về đạo hàm: Vấn đề tiếp theo khi nghiên cứu hàm là nghiên cứu về cái gì? Dừng lại ở ví dụ hàm về quan hệ giữa quãng đường và thời gian, quan hệ giứa dân số và số năm hay quan hệ giữa lợi nhuận với giá bạn, người học sẽ dễ dàng nhận ra rằng khi nghiên cứu sự thay đổi của một đối tượng thì ta cần quan tâm đến tốc độ thay đổi, và đấy chính là đạo hàm. Vậy đạo hàm đến với thực tiễn cũng hết sức tự nhiên. Bên cạnh đó, bằng cách liên kết với khối kiến thức Phổ thông, người dạy dễ dàng đi đến ý nghĩa của đạo hàm trong việc tìm cực trị với bài toán lợi nhuận lớn nhất hay bài toán chi phí nhỏ nhất. Người dạy cần nhận mạnh rằng, khi nghiên cứu các vấn đề thực tiễn thì chúng ta cần quan tâm đến tốc độ thay đổi của đối tượng nghiên cứu là như thế nào, khi nào nó đạt giá trị lớn nhất hay nhỏ nhất. Để làm được điều này thì công cụ có vẻ hữu hiện nhất là đưa đối tượng về mô hình hàm số và  dùng đạo hàm để khảo sát chúng.

- Khối kiến thức về tích phân: Vấn đề ra đời của tích phân là bài toán diện tích hình thang cong hay bài toán khi biết tốc độ thay đổi của đối tượng và cần biến rõ đối tượng như thế nào. Hãy đưa một Ví dụ về sự chuyển động hay tốc độ tăng trưởng của một đối tượng nào đó trong kinh tế để nhấn mạnh tầm quan trọng của tích phân. Một khi không có nhiều ví dụ hấp dẫn cho vấn đề này thì trong quá trình tổng quan người đọc cần nhanh chóng đi qua nó.

- Khối kiến thức về phương trình vi phân: Vì khối kiến thức này được đưa vào giảng dạy khá đơn gian nên có lẽ người giảng viên chỉ cần nói lên tầm quan trọng của phương trình vi phân trong khoa học công nghệ, giới thiệu một câu chuyện về phương trình Truyền nhiệt và cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ hai, hay phương trình Hamiton-Jacobi và công nghệ sản xuất máy bay để PR cho môn học. Cũng không nên tổng quan chi tiết nội dung chương này, làm vậy có thể gây ức chế cho người học.

- Khối kiến thức hàm hai biến: Việc giới thiệu chương học này có vẽ như là một cơ hội để người Giảng viên tô điểm cho sự hấp dẫn của môn học. Chỉ cần lấy Ví dụ về chi tiêu của hộ gia đình thì chúng ta thấy rõ sự xuất hiện tự nhiên của hàm hai biến. Chi tiêu rõ ràng phụ thuộc vào thu nhập và cả tài sản, hay sản lượng sản xuất thì phụ thuộc vào vốn và lao động. Những Ví dụ này làm cho người học cảm thấy sự ra đời và nghiên cứu hàm hai biến là hết sức thiết thực. Để khảo sát sự thay đổi của đối tượng trong thực tiễn thì chúng ta cũng cần quan tâm đến tốc độ thay đổi, giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất và cứ như thế khối kiến thức về đạo hàm riêng hay cực trị của hàm hai biến lần lượt ra đời cùng.

Vậy yếu tố thực tiễn được đưa ra ngay trong buổi học đầu tiên là hết sức quan trọng, bên cạnh làm cho môn Toán có ý nghĩa, nó còn góp phần kích thích sự tò mò tìm hiểu ở người học.

2. Chuẩn bị tâm lý cho Sinh viên.

Theo kinh nghiệm của tôi thì đừng bao giờ đánh gia cao môn Toán và nói môn Toán là một môn khó. Tâm lý người học quyết định sự thành công của môn học. Nhóm đối tượng chứng ta đang tiếp cận, nói chung, là sợ môn Toán. Nếu người Thầy nói môn Toán khó thì đồng nghĩa với việc đưa tâm lý người học vào con đường tuyệt vọng. Vậy nên hãy cho các em một suy nghĩ là môn Toán rất dễ, hấp dẫn và ai cũng học được. Hãy cam đoan với các bạn SV rằng mỗi buổi học là một câu chuyện thú vị, và bất kể ai cũng giải quyết được vấn đề.

3. Chuẩn bị hệ thống tài liệu cung cấp cho người học:

Chất lượng của các buổi học chỉ có thể cao khi hệ thống tài liệu học được chuẩn bị chu đáo. Với môn Toán, không thể không làm bài tập mà vẫn học tốt. Việc chuẩn bị hệ thống tài liệu học tập còn góp phần tô điểm cho hình ảnh của người GV.

4. Thống nhất nguyên tắc của lớp học:

Việc này không kém phần quan trọng. Mọi cam kết về giờ giấc lên lớp, về chuẩn bị bài học, sử dụng máy tính hay điện thoại phải được giảng viên phổ biến từ trước. Một vấn đề khá quan trọng nữa là các hình thức đánh giá các con điểm quá trình. Điều này góp phần động viên tinh thàn học tập của các bạn sinh viên.

Trên đây là một vài tâm sự cho buổi giảng đầu tiên. Mong quý đồng nghiệp cho ý kiến để các buổi giảng đầu tiên thực sự ấn tượng và mở ra một con đường đi đến thành công cho môn học.

TS. Đặng Văn Cường

» Tin mới nhất:

• Ý nghĩa của hàm cận biện trong kinh tế. (17/07/2022)
• Xây dựng phương trình vi phân trong thực tiễn (16/07/2022)
• Một số ví dụ về công thức gần đúng (12/07/2022)
• Doanh thu lớn nhất. (11/07/2022)
• Xác định hàm lượng Cl- trong nước máy (18/06/2022)

» Các tin khác:

• Bài giảng Tiếng Anh: Triple Integrals in Spherical Coordinates (16/09/2014)
• Bài toán tiền nước (14/09/2014)
• Đổi mới phương pháp giảng dạy: (06/09/2014)
• OPTIMIZATION (16/08/2014)
• BÀI TOÁN TỐI ƯU TRONG TOÁN CAO CẤP A1 (16/08/2014)
• Tản mạn về đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc Đại Học (15/08/2014)
• Bài giảng Tiếng Anh: Absolute maximum and minimum values (14/08/2014)
• Bài giảng Tiếng Anh: Maximum and minimum values (14/08/2014)
• BẢNG ĐIỂM LỚP MTH 102 SB-HÈ (30/07/2014)
• Đáp án đề thi kết thúc học phần môn toán A2 (18/06/2014)